BBC Radio Cymru

Migrated podcast image for: Manylu

Manylu

Factual

Golwg ymchwiliadol ar bynciau llosg yng Nghymru a thu hwnt.

Golwg ymchwiliadol ar bynciau llosg yng Nghymru a thu hwnt. An investigative look at topics in the news in Wales and beyond.

Manylu: Llygru Llyn Padarn?

News

Llygru Llyn Padarn?

23/02/2017

BBC Radio Cymru - Manylu, Llygru Llyn Padarn?

Ymchwiliad i bryderon y gallai datblygiad amgylcheddol lygru Llyn Padarn yn Eryri.

Ymchwiliad i bryderon y gallai datblygiad amgylcheddol lygru Llyn Padarn yn Eryri. An investigation into concerns that an environmental project could contaminate Llyn Padarn.

Mae ymgyrchwyr yn Eryri yn rhybuddio y gallai Llyn Padarn gael ei niweidio oherwydd hanes milwrol y safle.

Mae cwmni Snowdonia Pumped Hydro yn bwriadu adeiladu cynllun ynni hydro yng Nglyn Rhonwy, hen chwarel ger Llanberis. Byddai'n rhaid cael gwared â dŵr, a'i roi yn Llyn Padarn. Ond roedd y chwarel yn storfa bomiau ac ysgol ffrwydron yn ystod y rhyfel, ac yn ddiweddarach yn lle i storio a dinistrio arfau.

Mae grŵp Pryderu am Glyn Rhonwy wedi ymchwilio, ac wedi canfod tystiolaeth o nwy mwstard yn y gorffennol. Mae nhw'n galw ar y Weinyddiaeth Amddiffyn i orffen clirio a diogelu'r safle, ac yn honni y gallai'r gwaith glanhau fod yn ormod i gwmni preifat.

Fe gomisiynodd y datblygwyr adroddiad i hanes milwrol y safle. Maen nhw wedi cydnabod o'r cychwyn bod arfau nerfol o'r Almaen wedi bod yng Nglyn Rhonwy, ond dim ond dros dro.

Erbyn hyn, mae'r Weinyddiaeth Amddiffyn wedi cadarnhau bod bomiau nwy mwstard wedi'u darganfod yno yn y 70au.

Mae Snowdonia Pumped Hydro yn dweud y gwnawn nhw gyflogi cwmni profiadol gyda staff arbenigol, os ydyn nhw'n dod ar draws unrhyw beth peryglus. Mae'r awdurdodau'n hapus â hyn, a'r cwmni - nid y trethdalwr - a fyddai'n talu. Maen nhw hefyd yn dweud bod samplau dŵr yn dangos nad oes llygredd yn y llyn. 

Cyngor Gwynedd sy'n berchen ar y safle, ac maen nhw'n dweud eu bod yn ymwybodol o'r hanes, ond bod y risg yn isel.

Dywedodd llefarydd ar ran y Weinyddiaeth Amddiffyn: "Yn dilyn archwiliad trylwyr ym mis Tachwedd 1975, cafodd safle chwareli Llanberis ei asesu'n glir o arfau. Fe wnaeth astudiaeth mwy diweddar o holl safleoedd yr MoD ym Mhrydain, a allai fod wedi storio nwy mwstad, ddod i'r casgliad nad oedd angen rhagor o waith adfer yn hen safle RAF Llanberis.".

Mae Radio Cymru wedi bod yn darlledu rhaglenni ers 1977. Radio Cymru has been broadcasting to the nation since 1977.

Accessibility links

Programme Index

Manylu

Llygru Llyn Padarn?

Genres

Brand

BBC Radio Cymru

About BBC Radio Cymru