Original version

BBC Radio nan Gàidheal

Dèanamaid Adhradh

Religion & Ethics

Adhradh is seirbhisean-eaglaise. Acts of worship and church services

Adhradh is seirbhisean-eaglaise. Acts of worship and church services.

Deanamaid Adhradh

Dèanamaid Adhradh: 14/07/2013

father_calum.jpg

14/07/2013

BBC Radio nan Gàidheal - Dèanamaid Adhradh, 14/07/2013

Seirbheis à tasglann a' BhBC còmhla ri Mgr Calum MacIllFhialain, nach maireann.

Seirbheis à tasglann a' BhBC còmhla ri Mgr Calum MacIllFhialain, nach maireann. Gaelic archive service with the late Father Calum MacLellan.

Anns an t-seirbheis seo cluinnidh sinn na laoidhean is an leughadh a leanas:
O Seinneamh don Tighearna, O Thig a-nuas a Spioraid Naoimh, Laoidh Chaluim Chille, A Thighearna Dhia agus O Shàcramaid MhicDhè agus iad air an seinn le Còisir Eaglais Naomh Bàrr sa Bhàgh a Tuath ann am Barraigh

Leughadh: Leughadh à Soisgeul Eòin 1




Rugadh Mgr Calum ann an Glaschu ann a 1926, agus an teaghlach air gluasad a Ghlaschu airson ùine ghoirid, ach cha do chòrd e riutha agus thill iad air ais a dh'Èirisgeidh. Cha robh dad a' chuimhn' aige fhèin air Glaschu agus bha e air leth toilichte gun do thill iad a dh'Èirisgeidh. 'S ann aig a' Chàrnain a bha iad a' fuireach an toiseach gus an do ghluais iad chun a' Choilleig far a bheil dachaigh an teaghlaich fhathast., 
Bha mu 100 sgoilear ann a Sgoil Èirisgeidh nuair a chaidh Mgr Calum innte, agus bha trì tidsearan aca, ach cha robh aon duine aca a' teagasg Gàidhlig. B' ann nuair a bhiodh iad a' seinn òrain bheaga an aon chothrom a bha iad a' faighinn air a' Ghàidhlig a chleachdadh san sgoil.

Bha Mgr Calum cheithir bliadhna deug nuair a thàinig ceist mun an t-sagartachd an àirde. Bha a mhàthair a-muigh a' bleoghain na bà agus 's e sin an aon àm a gheibheadh tu bruidhinn rithe leatha fhèin. Chaidh e mach far an robh i agus thuirt e rithe gun robh e ag iarraidh a bhith na shagart. Thòisich ise air rànaich agus dh'iarr e oirre an naidheachd innse dha athair. Nuair a chuala athair an naidheachd thuirt e, "Carson a tha thusa ag iarraidh seo 's tu cho mì-mhodhail?".
Chaidh Mgr Calum gu Colaiste Blairs faisg air Obar Dheathain airson trèanadh a bhith na shagart. Nuair a ràinig e a' cholaiste cha robh ainm air liosta an fheadhainn a bha a' tighinn airson a' chiad uair. Aig an àm, bha agad ris a h-uile sian a bhuineadh dhut a thoirt don fheadhainn a bha ruith na colaiste, agus bha esan air mòran airgid fhaighinn bho nàbaidhean agus càirdean nuair a dh'fhàg e an t-eilean. Dh' fhaighnich an sagart a choinnich ris an robh airgead aige. Thòisich e air na bh' aige a dhraghadh a-mach às a phòcaid. "Ah, uill", ars an sagart, "Faodaidh tu fuireach greis, co-dhiù!"

Chur e seachad trì bliadhna a' dèanamh Seirbheis Nàiseanta. Thairis na bliadhnaichean sin bha e ann a Gibraltar, an Èipheit agus a' Ghrèig. Mar a thuirt e fhèin, "Bha e dìreach uabhasach. Cha robh car agad ri dhèanamh ach coiseachd agus mairdseadh agus smocadh." Ach chaidh an cuir a-null gu Thessalonika sa Ghrèig, agus chòrd sin ris glan.
Ach bha gairm chun an t-sagartachd fhathast ann agus thill e dhan cholaiste, an turas seo dhan Ròimh airson sia bliadhna. Chòrd an Ròimh ris gu mòr, na mìltean a' gabhail pàirt anns na seirbheisean agus gu sònraichte aig àm a' Charghais.
Thill e air ais a dh'Alba ann an 1953 gu bhith na shagart an toiseach anns an Òban, an uair sin ann an Dun Omhain (dìreach nuair a thàinig na h-Ameireaganaich agus na bàtaichean-aigeil niùclasach )
Fhads a bha e na shagart bha e a' frithealadh paraistean leithid Dhailibroig, Bhòrnais - a' chiad paraiste a bh' aige fhèin - agus bha e cuideachd sa Bhàgh a Tuath, am Beinn a Bhaoghla agus ann am Bàgh a' Chaisteil agus 's ann an Èirisgeidh a' chrìochnaich e na bliadhnaichean na shagart paraiste.
Bha Mgr Calum na Iar-fhear-gairm air Comhairle nan Eilean, a' chiad chomhairle a chaidh a stèidheachadh. Air sgàth obair na comhairle, choinnich e ri mòran dhaoine bhon riaghaltas agus an teaghlach rìoghail, leis a' Bhanrigh agus am Prionnsa Philip, agus Teàrlach 's Diana nam measg.

Bha e dà bhliadhna gann de leth-cheud bliadhna na shagart nuair a leig e dheth a dhreuchd gu h-oifigeil ann a 2002. Tha riaghailtean na h-eaglais a' ceadachadh do shagart a dhreuchd a leigeil dheth aig 75 agus 's e sin a rinn e. Nuair a chaidh an cabhsair a thogail, bha e na b'fhasa do shagairt à Uibhist a Deas a dhol a dh' Èirisgeidh agus 's e sin a thachair. Cha robh e a' cumail cho math ach, nuair a fhuair e a shlàinte air ais, thòisich e siubhail gu àiteachan thall sa bhos agus chuir e seachad ùine sa Spainn na shagart turas neo dhà.

Chur e seachad na làithean mu dheireadh aige air eilean àraich, a' cumail seirbheisean seachdainneil ri muinntir na paraiste agus a' sàs ann an rudan sa choimhearsnachd thall sa bhos. Ghabh e pàirt san t-sreath ainmeil , An Island Parish, còmhla ri sagairt eile san sgìre.

Anns an Iuchar an uiridh thàinig sgleò mhòr air eilean Èirisgeidh, agus na h-eileanan eile mun cuairt, nuair a sgaoil an naidheachd gun do dh'eug Mgr Calum ann an ospadal an Rathaig Mhòir ann an Inbhirnis às dèidh bhith ann airson grunn sheachdainean.

Èist ri naidheachdan, còmhradh, ceòl agus spòrs gach là, moch gu anmoch.

Accessibility links

Programme Index

Dèanamaid Adhradh

14/07/2013

Genres

Brand

BBC Radio nan Gàidheal

About BBC Radio nan Gàidheal